Hymns to the Mystic Fire

[11]

RV I.12.1

[A]

Annotations
of
Hymns to Agni

Medhatithi Kanwa. I.12

अग्निं दृतं वृणीमहे होतारं विश्ववेदसं ।
अस्य यज्ञस्य सुकतुं ॥

अग्निं दृतमस्य यज्ञस्य विश्ववेदसं (सर्वविदं) सुकतुं होतारमिति वृणीमहे ।

Agnim, the Fire vrinîmahe we choose dûtam (as) the Messenger, asya yajnasya hotâram the summoning priest of this sacrifice, viśvavedasam all-knowing, sukratum well-working or well-willed.

अग्निं तपोदेवतां वृणीमहे संभजामः । दृतं दृतरुपं दौत्ये नियोजयामहः इति भावः । अस्य यज्ञस्य विश्ववेदसं सर्वविदं सुकतुं सुकर्माणं यथार्थकर्मबुद्धिसमेतं वा ।

अग्निर्हि तपोदेवतांतरस्य तपोबलस्य प्रतीकरुपोऽयमग्निः । स च साध-कानां दृतो भृत्वा देवानाह्वयति । यदा हि देवकामः साधकस्तपसा देवान् प्रत्युन्मुखचित्तो भवति तदैव तपसः सोऽग्निरुर्द्धगामी भृत्वा तान् देवान् तस्य चेतनायामानीय स्थापयति । सोऽपि साधकस्य हृदये देवानामाह्वाता ।

[B]

Hymns to Agni

अग्निं दृतं वृणीमहे होतारं विश्ववेदसं ।
अस्य यज्ञस्य सुकतुं ॥१॥

Page 552

We choose (वृणीमहे संभजामः) Fire (अग्निं) the messenger (दूतं), the summoning priest of this sacrifice (अस्य यज्ञस्य होतारं), all-knowing (विश्ववेदसं सर्वविदं), well-working or well-willed (सुक्रतुं सुकर्माणं सुकर्मप्रज्ञं वा).

We choose Fire as the messenger and summoning priest of this sacrifice, all-knowing, right-willed.

विश्ववेदसं. Sayana सर्वधनोपेतं. विद् = to find, know, get. वेदः = knowledge or the thing got or possessed. Hence it may mean either knowledge or possession. The exoteric sensemay be "having all wealth"; the esoteric is omniscient.

कतुः See I.1 under कविकतुः. Sayana सुकर्माणं सुप्रज्ञं वा. Rather सुकर्मप्रज्ञं.

The right-willed or rightly working omniscient Fire is evidently the inner Flame of power and aspiration, the divine Will-Force that takes up the sacrifice, योगयज्ञ. It rises up to the heavens above the mental consciousness and brings down the divine power into the being. It is man's messenger to the gods, the priest of the call. It leads aright all the inner and outer actions because it is the Divine Knowledge-Will, all-knowing, unlike the ignorant mind and therefore unerring, unlike the stumbling mental will. For that reason it is chosen, वृणीमहे.